Spawanie TIG jest uważane za bardzo czysty proces, podczas spawania nie powstaje tyle dymów jak przy metodzie MIG/MAG. Ale pozory mylą, bo, chociaż gazy spawalnicze nie są wytwarzane w dużych ilościach, ważne jest, aby nie lekceważyć niebezpieczeństw związanych z ich powstawaniem.

Metoda TIG zapewnia wysokiej jakości widoczne spoiny, m.in. podczas obróbki stali nierdzewnej lub aluminium. W porównaniu do spawania MIG/MAG, spawanie TIG jest raczej powolnym procesem, który zapewnia bardziej stabilny proces i mniej rozprysków. W rezultacie, podczas procesu powstaje stosunkowo mało dymów spawalniczych. Prowadzi to do często mylącego twierdzenia, że spawanie TIG jest procesem „czystym” i wymaga mniej środków zapobiegawczych.

Aby uzyskać pełny obraz niebezpieczeństw związanych ze spawaniem metodą TIG, oprócz porównania ilości wytwarzanych dymów spawalniczych należy również wziąć pod uwagę używane materiały dodatkowe, materiały bazowe obrabianego elementu oraz wybór elektrody wolframowej, a także środki ochronne zapewniające pochłanianie gazów.

Szkodliwe pierwiastki zawarte w materiale bazowym i spoiwach

Jak już wspomniano, proces spawania TIG jest często stosowany do spawania stali nierdzewnej. Chrom i nikiel to najpowszechniejsze pierwiastki stopowe we wszystkich grupach stali nierdzewnych. Podczas spawania pierwiastki te przekształcają się w związki tlenku niklu i chromu (VI), które oprócz podrażnienia dróg oddechowych i uszkodzenia układu nerwowego mogą nawet powodować raka. Odciąg dymów z certyfikatem W3 jest zatem niezbędny podczas spawania stali wysokostopowych, aby chronić spawacza przed poważnymi uszczerbkami na zdrowiu.

Oprócz podstawowych pierwiastków stopowych stosowane są również spoiwa specjalne, na przykład w celu uzyskania dodatkowej odporności na korozję spoin. Często są one również wysokostopowe i zawierają chrom i nikiel, co z kolei zwiększa niebezpieczne narażenie spawacza na tlenek niklu i tlenek chromu (VI).

Poniższa tabela pokazuje, która klasa dymów spawalniczych jest charakterystyczna dla danego rodzaju stopu, dzięki czemu można dobrać odpowiedni odciąg dymów do każdego zadania spawalniczego:

Klasa filtra	Skuteczność oddzielania dymów spawalniczych	Zastosowanie
W1	≥ 95 %	Stal niestopowa, stal stopowa ze składnikami stopowymi m.in. Ni i Cr, stal niskostopowa, x ≤ 5 %
W2	≥ 98 %	Tak samo jak W1, plus stal stopowa z komponentami stopowymi, np. Ni i Cr (5 % ≤ x ≤ 30 %)
W3	≥ 99 %	To samo co W2, plus stal stopowa z komponentami stopowymi, np. Ni i Cr (stal wysokostopowa z x ≥ 30 % stopów na działanie Ni)

Tabela 1: Klasyfikacja dymów spawalniczych

Elektroda wolframowa w spawaniu metodą TIG

Elektrody zawierające tor mają właściwości radioaktywne. Podczas szlifowania uwalniają radioaktywne pyły. Natomiast podczas spawania powstają opary zawierające tlenek toru. Wdychanie tych oparów niesie ze sobą ryzyko wewnętrznego narażenia na promieniowanie.

Jeżeli konieczne jest zastosowanie elektrod wolframowych z torem ze względów technicznych, zwłaszcza podczas spawania i wstępnego szlifowania elektrod, należy zadbać o odpowiednie odsysanie i usuwanie pyłów szlifierskich i spawalniczych.

Ogólnie rzecz biorąc, stosowane powinny być elektrody wolframowe bez właściwości radioaktywnych. Istnieje duży wybór elektrod wolframowych z innymi dodatkami tlenkowymi.

binzel spawanie tig 4

Ozon i rozbłyski jako kolejne źródło zagrożeń podczas spawania TIG

Podczas spawania TIG narażenie na kontakt z ozonem jest większe niż w przypadku innych procesów spawalniczych. Dzieje się tak, ponieważ materiały takie jak aluminium lub stal nierdzewna są zwykle spawane metodą TIG, a ich powierzchnie bardzo silnie odbijają promieniowanie UV w porównaniu ze zwykłą stalą, która jest najczęściej spawana metodą MIG/MAG. Powstawanie ozonu zachodzi nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie spoiny, ale także poza nią w pewnej odległości. Ozon jest tworzony przez promieniowanie UV łuku z tlenem w powietrzu i jest klasyfikowany jako rakotwórczy zgodnie z TRGS 905 (Technical Rules for Hazardous Substances). Dlatego spawacz nie powinien go wdychać. Ponieważ promieniowanie UV może się łatwiej rozprzestrzeniać przy mniejszej ilości dymów spawalniczych, podczas spawania metodą TIG istnieje więc większe ryzyko tworzenia się ozonu niż w przypadku procesu spawania MIG/MAG, w którym wytwarzanie dymów spawalniczych jest znacznie wyższe. Ekstrakcja oparów w miejscu powstawania za pomocą uchwytu spawalniczego z odciągiem gazów jest tutaj najbezpieczniejszą alternatywą.

Odprowadzanie gazów jest koniecznością podczas spawania TIG

Podsumowując, zagrożenia związane ze spawaniem TIG na pierwszy rzut oka wydają się niewielkie, dlatego często są bagatelizowane. Ale jeśli spojrzymy na wymienione tutaj aspekty, zobaczymy, że system ekstrakcji gazów TIG jest ważny dla skutecznej ochrony spawacza. Istnieje wiele sposobów usuwania dymów spawalniczych lub innych oparów, takie jak okapy odciągowe lub centralne systemy odciągowe. Jednak najbezpieczniejszym sposobem jest usuwanie oparów i wszystkich innych emisji w miejscu ich powstawania za pomocą uchwytu z funkcją odprowadzania gazów. Aby sprostać tym wymaganiom powstały zaawansowane uchwyty spawalnicze TIG z odciągiem gazów, tak samo skuteczne jak uchwyty do spawania MIG/MAG.

Lekki uchwyt spawalniczy z odciągiem gazów xFUME TIG^® firmy ABICOR BINZEL posiada połączoną ceramiczną dyszę ochronną i odciągową. Dzięki smukłej części czołowej zapewniona jest dobra widoczność procesu spawania, a jej kształt zapewnia doskonałą dostępność. Ponadto można zastosować różne elementy wyposażenia, aby zapewnić lepsze dostosowanie do każdego zadania spawalniczego.

Ochrona i zdrowie spawacza są zawsze na pierwszym miejscu. Dlatego odprowadzanie dymów powinno być również koniecznością podczas spawania TIG. Z uchwytem spawalniczym z odciągiem gazów xFUME TIG^® jest to nawet możliwe bez zauważalnych ograniczeń w obsłudze.

Odpowiedni model uchwytu i odciągu dymów spawalniczych można dobrać, korzystając z pomocy doradców RYWAL-RHC. Zachęcamy do kontaktu!

Uchwyty z odciągiem dymów spawalniczych Abicor Binzel w naszej ofercie:

Uchwyt spawalniczy z odciągiem gazów xFUME® PRO Abicor Binzel

Więcej informacji

xfume compact8 200x200